Αν είσαι από εκείνους που νιώθουν συχνά παγιδευμένοι σε σχέσεις όπου κυριαρχεί η ενοχή, ο φόβος και η υποχρέωση, τότε ίσως ήρθε η ώρα να αναγνωρίσεις τη σκοτεινή τέχνη του συναισθηματικού εκβιασμού. Είναι ύπουλος, καμουφλαρισμένος και, το χειρότερο, πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε καν ότι συμβαίνει.
Γιατί;
Γιατί ο συναισθηματικός εκβιασμός δεν φωνάζει. Ψιθυρίζει.
Δεν έρχεται με απειλές ξεκάθαρες, αλλά με υπόγεια μηνύματα που μας κάνουν να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας. Δεν έχει πάντα πρόσωπο τρομακτικό, αλλά μπορεί να φοράει το χαμόγελο ενός ανθρώπου που «νοιάζεται».
Και να πώς ξεκινά:
- «Μετά απ’ όλα όσα έχω κάνει για σένα, έτσι μου το ξεπληρώνεις;»
- «Αν με αγαπούσες πραγματικά, δεν θα μου το έκανες αυτό.»
- «Να ξέρεις ότι αυτό που πας να κάνεις θα με καταστρέψει.»
Είναι οι φράσεις που φυτεύουν ενοχή, φόβο και χρέος μέσα μας.
Και λίγο-λίγο, αντί να ζούμε τη ζωή μας, αρχίζουμε να την προσαρμόζουμε στις συναισθηματικές ανάγκες κάποιου άλλου.
Ο μηχανισμός του εκβιασμού
Ο συναισθηματικός εκβιασμός βασίζεται σε έναν απλό αλλά αποτελεσματικό μηχανισμό:
- Ζήτα κάτι – Αυτός που εκβιάζει έχει μια ανάγκη, αλλά δεν τη διατυπώνει ξεκάθαρα.
- Πίεσε συναισθηματικά – Αν δεν πάρει αυτό που θέλει, επιστρατεύει την ενοχή, τον φόβο ή την απόρριψη.
- Δες αν ο άλλος λυγίζει – Αν υποχωρήσεις, τότε η τακτική του αποδίδει και θα την ξαναχρησιμοποιήσει.
- Δημιούργησε έναν φαύλο κύκλο – Εσύ γίνεσαι ολοένα και πιο πρόθυμος να αποφύγεις τη σύγκρουση, άρα χειραγωγείσαι πιο εύκολα.
Η αλήθεια που κανείς δεν λέει
Ο εκβιασμός δεν είναι πάντα ηθελημένος. Μερικές φορές, οι άνθρωποι που τον ασκούν δεν συνειδητοποιούν καν τι κάνουν. Είναι συχνά μια συμπεριφορά που έμαθαν από τους γονείς τους, που βλέπουν ως «φυσιολογική» ή που τη χρησιμοποιούν από φόβο μήπως χάσουν τη δύναμή τους στη σχέση.
Όμως… το ότι κάποιος δεν το κάνει συνειδητά, δεν σημαίνει ότι δεν σε τραυματίζει.
Πώς απελευθερώνεσαι
- Αναγνώρισε τον εκβιασμό. Μην πέφτεις στην παγίδα του «έχει δίκιο, του το χρωστάω». Κανείς δεν σου χρωστάει ζωή, εκτός από εσένα.
- Μάθε να λες όχι. Όχι σημαίνει όχι. Όχι δεν σημαίνει «αγάπησέ με λιγότερο».
- Μην μπαίνεις στο παιχνίδι της ενοχής. Κάποιος μπορεί να προσπαθεί να σε κάνει να νιώσεις ένοχος, αλλά το αν θα το νιώσεις είναι δική σου απόφαση.
- Δώσε χώρο στον εαυτό σου. Οι σχέσεις που βασίζονται στον εκβιασμό σε κάνουν να μικραίνεις. Εσύ όμως γεννήθηκες για να αναπτύσσεσαι.
Στο τέλος της ημέρας, δεν είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε οι συναισθηματικοί σωτήρες κανενός.
Και αυτό, καμία ενοχή, κανένας φόβος και κανένα «μου το χρωστάς» δεν μπορεί να το αλλάξει.